Nowy Żmigród w hołdzie Powstańcom Styczniowym

Przed budynkiem „Starej Gminy” w Nowym Żmigrodzie odsłonięto w niedzielę okolicznościowy obelisk z tablicą upamiętniającą 150. rocznicę Powstania Styczniowego. W tym narodowym zrywie brało udział dziesięciu mieszkańców gminy, a czterech z nich spoczywa dzisiaj na miejscowym cmentarzu parafialnym. Jednemu z nich, Piotrowi Nowosielskiemu, poświęcono również osobną monografię wydaną przez Towarzystwo Miłośników Nowego Żmigrodu.

Obelisk w formie kamienia i zamontowanej na jego frontonie tablicy pamiątkowej stanął przed wejściem do budynku „Starej Gminy” przy ulicy Dukielskiej w Nowym Żmigrodzie, gdzie pod opieką Towarzystwa Miłośników Nowego Żmigrodu powstanie ośrodek historyczny gromadzący losy lokalnej społeczności. Na granitowej płycie uwieczniono napis: „W hołdzie uczestnikom Powstania Styczniowego pochodzącym z gminy Nowy Żmigród, w 150 rocznicę zrywu 1863 roku. Towarzystwo Miłośników Nowego Żmigrodu”, sentencję Marii Konopnickiej: „Szli panowie, szedł lud miejski W krwawy bój, w męczeństwo; Szli duchowni i chłop wiejski Wierzyli w zwycięstwo” oraz żmigrodzkiego smoka w okręgu.

Z okazji uroczystego osłonięcia kolejnego miejsca pamięci narodowej w gminie wartę honorową zaciągnęła młodzież z klasy o profilu mundurowym Liceum Ogólnokształcącego im. Mikołaja Kopernika w Nowym Żmigrodzie oraz poczty sztandarowe.

POSŁUCHAJ NASZEJ RELACJI:

W patriotycznym spotkaniu, które poprzedziło złożenie wiązanek kwiatów na grobach powstańców: Jana Siwińskiego, Piotra Nowosielskiego, Adolfa Kłapkowskiego oraz Józefa Bronisława Jastrzębca Konopnickiego na miejscowym cmentarzu parafialnym, wzięła udział rodzina jednego z powstańców styczniowych pochodzących z Nowego Żmigrodu – Piotra Nowosielskiego: wnuczki Maria Bubicz z Lublina, Jadwiga Kubiak z Lublina, Hanna Koźlik z Lublina i Irena Cichocka z Torunia; wójt gminy Nowy Żmigród Krzysztof Augustyn wraz z zastępcą Radosławem Kujawskim i przewodniczącym Rady Gminy Tadeuszem Źrebcem; wicestarosta jasielski Franciszek Miśkowicz; dyrektorzy miejscowych placówek oświatowych: Liceum Ogólnokształcącego im. Mikołaja Kopernika w Nowym Żmigrodzie Barbara Wierdak-Cyboroń i Zespołu Szkół w Nowym Żmigrodzie Alicja Witkowska; Prezes Zarządu Gminnego OSP w Nowym Żmigrodzie Zdzisław Gołębiowski wraz z Komendantem Gminnym OSP Adamem Durałem; przedstawiciele organizacji kombatanckich: Jan Klimkiewicz i Czesław Soliński; przedstawiciele duchowieństwa: arcybiskup Edward Nowak, proboszcz parafii ks. Henryk Maguda oraz ks. katecheta Piotr Róż; przedstawiciele zaprzyjaźnionych stowarzyszeń: prezes Jasielskiego Klubu Motorowego i Ratownictwa Drogowego Józef Biernacki, prezes Stowarzyszenia Folklorystycznego Wrzos w Dębowcu Marzena Więcek, prezes Stowarzyszenia SZTETL Dukla Jacek Koszczan wraz z sekretarzem Małgorzatą Żuk, wiceprezes Stowarzyszenia Miłośników Jasła i Regionu Jasielskiego Felicja Jałosińska; członkowie Towarzystwa Miłośników Nowego Żmigrodu oraz mieszkańcy gminy.

– Spotykamy się dzisiaj przed budynkiem przyszłego Muzeum Regionalnego Ziemi Żmigrodzkiej z okazji 150. rocznicy zrywu niepodległościowego jakim było Powstanie Styczniowe. Nasze stowarzyszenie, Towarzystwo Miłośników Nowego Żmigrodu, realizując zadania statutowe i dbając o krzewienie pozytywizmu narodowego postanowiło uczcić tę okrągłą rocznicę i pamięć o walczących powstańcach ufundowaniem pamiątkowej tablicy poświęconej tamtym wydarzeniom. Wielu Polaków zginęło w zrywie 1863-1864. Pośród nich było dziesięciu naszych rodaków, mieszkańców Nowego Żmigrodu i zarazem gminy Nowy Żmigród. Dziś, w 150. rocznicę zrywu narodowo-wyzwoleńczego, upamiętniamy te wydarzenie. My potomkowie walczących w jednym z największych zrywów narodowych jesteśmy im to winni. Mamy obowiązek o nich pamiętać. – powiedział podczas okolicznościowego wystąpienia Jerzy Dębiec, prezes Towarzystwa Miłośników Nowego Żmigrodu, który razem z wnuczką powstańca Piotra Nowosielskiego Marią Bubicz dokonał symbolicznego odsłonięcia tablicy.

Okolicznościowy list do uczestników dzisiejszego wydarzenia skierowała wojewoda podkarpacki Małgorzata Chomycz-Śmigielska, w którym czytamy: „Składam podziękowanie organizatorom odsłonięcia obelisku za godne uczczenie powstańców z 1863 roku, którzy walczyli i umierali w imię wolności Ojczyzny. Żywię nadzieję, że dzięki tej uroczystości zostanie przypomniana historia walecznych patriotów z terenu obecnego województwa podkarpackiego, którzy 150 lat temu podjęli walkę o wolność kraju i narodu. Mimo poniesionej klęski powstańcy styczniowi odznaczyli się godną naśladowania postawą patriotyczną. Pamięć o walecznych żołnierzach pragnących odzyskania Niepodległości powinna być podtrzymywana przez współczesne i przyszłe pokolenia. Pragnę wyrazić słowa podziwu dla Towarzystwa Miłośników Nowego Żmigrodu za kultywowanie lokalnych tradycji oraz krzewienie miłości do małej Ojczyzny.”

Poświęcenia obelisku dokonał arcybiskup Edward Nowak, Honorowy Obywatel Gminy Nowy Żmigród. – Odsłaniamy obelisk na pamiątkę powstańców styczniowych. Te powstania były częste w naszej historii. Straciliśmy Niepodległość w okresie Augusta Poniatowskiego. Nasi przodkowie żyli bardzo swobodnie tak, że przyszły rozbiory. Podczas rozbiorów były duże zrywy narodowe: Powstanie Kościuszkowskie, Powstanie Styczniowe, później bunt Jakuba Szeli w Galicji i wreszcie rok 1918. Wspominamy te zrywy, bo z tych zrywów zrodziła się nasza Ojczyzna. Wiele jest kłopotów, trudności, można mieć wiele zastrzeżeń, ale musimy cieszyć się i być dumni z tego, że doszliśmy do Niepodległości. Ogromnie dziękujemy Panu Bogu za to, że mogliśmy dożyć tej chwili, że ofiara naszych braci zaowocowała. – powiedział.

Duchowny podkreślił, że historycy duchowości polskiej określają Powstanie Styczniowe mianem „powstania mistycznego”, a jego naczelnik Romuald Traugutt jest dzisiaj kandydatem na ołtarze i w najbliższej przyszłości ma być ogłoszony błogosławionym kościoła katolickiego. Dodał, że „udział duchowieństwa w tym powstaniu był bardzo wielki” i miało ono „charakter bardzo religijny”.

Na okrągłą rocznicę została wydana monografia „Przywrócić pamięć. Piotr Nowosielski – Powstaniec 1863” autorstwa Jerzego Dębca. Publikację wydaną przez Towarzystwo Miłośników Nowego Żmigrodu przy wsparciu finansowym Samorządu Województwa Podkarpackiego podzielono na dwa rozdziały. W pierwszym zawarto informacje na temat udziału mieszkańców gminy Nowy Żmigród w Powstaniu Styczniowym. W drugim – biografię Piotra Nowosielskiego (1843-1923), uzupełnioną o drzewo genealogiczne rodziny Nowosielskich. Wydawnictwo uzupełnione jest licznymi zdjęciami pochodzącymi z archiwum stowarzyszenia, Gminnego Ośrodka Kultury w Nowym Żmigrodzie oraz przekazanymi przez rodzinę powstańca. Autorem przedsłowia jest Katarzyna Jurkowska, sekretarz TMNŻ.

Część zgromadzonych materiałów poświęconych uczestnikom zrywu 1863 roku z terenu Nowego Żmigrodu i okolic będzie można oglądać w powstającym tu Ośrodku Dokumentacji i Historii Ziemi Żmigrodzkiej im. Leona Karcińskiego.

Mówi Jerzy Dębiec, prezes TMNŻ:

Damian Palar
d.palar@terazjaslo.pl