Dwudziestolecie istnienia Straży Miejskiej. Jak na przestrzeni lat zmieniła się rola tej formacji?

Bez strażników trudno byłoby sobie wyobrazić nasze miasto. Są wszędzie. Zajmują się sprawami porządkowymi, technicznymi, a jak potrzeba również przestępstwami, narażając swoje życie i zdrowie. Funkcjonariusze poruszają się pieszo, w patrolach zmotoryzowanych. Ich praca nie zawsze jest popularna i wdzięczna. Jedno jest pewne, dobrze służą dobru publicznemu, o czym świadczy ciągle wzrastająca liczba zgłoszeń i interwencji od naszych mieszkańców. Jasielską Straż Miejską utworzył ówczesny burmistrz Jasła Andrzej Kachlik, z upoważnienia Rady Miejskiej w Jaśle. Było to Zarządzenie nr 5/92 burmistrza miasta z dnia 31 stycznia 1992 roku w sprawie utworzenia Straży Miejskiej w Jaśle. Rozpoczęcie działalności Straży Miejskiej w Jaśle podzielić można na dwa okresy: pierwszy był okresem organizacyjnym związanym z rozpoczęciem służby patrolowej na terenie miasta. Okres ten trwał około sześciu miesięcy i obejmował głównie sprawy związane z utworzeniem straży, zatrudnieniem, szkoleniem funkcjonariuszy, zakupem wyposażenia i umundurowania. W związku z powyższym przeprowadzony został nabór do pracy. Selekcja wśród 37 kandydatów obejmowała test sprawności fizycznej, badania psychologiczne, psychotechniczne oraz rozmowę kwalifikacyjną. Z tej grupy zostały wybrane cztery osoby, które uzyskały najlepsze wyniki z egzaminów. Pierwszymi pracownikami straży zostali: Krzysztof Buba, Marek Skicki, Andrzej Cetnar oraz Wiesław Górski. Krzysztof Buba jest obecnie zastępcą komendanta w Straży Miejskiej i pełni swoje obowiązki w sposób wzorowy i nienaganny, a Marek Skicki jest jednym z wyróżniających się funkcjonariuszy straży. Pozostali w Straży Miejskiej już niestety nie pracują. Pierwszym komendantem Straży Miejskiej w Jaśle był Kazimierz Wiśniowski. Następnie zakupiono mundury, elementy wyposażenia, sprzętu radiowo-technicznego, pozyskano pozwolenie na broń gazową i korzystanie z częstotliwości radiowej. Okres organizacyjny został zakończony z dniem 1 września 1992 roku, kiedy to na ulicach Jasła pojawili się pierwsi umundurowani funkcjonariusze, w pełni wyposażeni. Po zakończeniu pierwszego okresu przystąpiono do realizacji zadań statutowych. Początkowy okres działalności Straży Miejskiej w Jaśle w latach 1992-1994 dotyczył przede wszystkim spraw związanych z utrzymaniem porządku i czystości na terenie miasta. Do najważniejszych zadań w tamtym okresie należało: ochrona zieleni, wyeliminowanie plakatowania w miejscach niedozwolonych, kontrola prawidłowego oznakowania ulic i posesji, utrzymanie porządku i czystości na terenach prywatnych oraz należących do osób prawnych, zajęcie pasa ruchu drogowego, lokalizacja i likwidacja dzikich wysypisk śmieci, egzekwowanie utrzymania porządku i czystości na chodnikach, również zimowe odśnieżanie i likwidacja czystości, ochrona środowiska. Od 1994 do 1997 roku stopniowo zmieniała isę charakterystyka zadań realizowanych przez straż. W tym okresie szczególny nacisk położono na utrzymanie porządku na terenie miasta. Straż rozpoczęła także pobieranie opłat targowiskowych na istniejących placach targowych, a także zajęła się likwidacją handlu w miejscach niedozwolonych. W celu realizacji zadań związanych z placami handlowymi nawiązano ścisłą współpracę z Urzędem Miar i Wag, Sanepidem, Policją, Urzędem Skarbowym oraz innymi służbami. W praktyce został zlikwidowany handel zabronionymi artykułami takimi jak alkohol, broń, lekarstwa. Ponadto ścisły nadzór nad administratorem placów przyczynił się do znaczącej poprawy stanu sanitarno-porządkowego w obrębie placów. W 1995 roku rozpoczęto systematyczne kontrole posesji prywatnych pod kątem prawidłowej gospodarki odpadami komunalnymi. Działania te nabrały rozpędu od chwili wejścia w życie ustawy o utrzymaniu porządku i czystości w gminie. Od tego momentu straż dokonała ponad tysiąc kontroli. W tym zakresie nawiązała ścisłą współpracę z MZGO w Jaśle. Rok 1996 rozpoczęto kompleksową kontrolą legalności umieszczania w pasie drogowym reklam, co spowodowało usunięcie reklam nielegalnych. Ponadto w tym okresie przeprowadzono około 60 kontroli zakładów pracy, firm i hurtowni pod kątem utrzymania czystości i porządku oraz zabezpieczenia ppoż. Kolejny etap działalności straży w Jaśle obejmuje okres 1998-2000. Dział związany z szeroko rozumianym utrzymaniem porządku i czystości w gminie, m.in. przeprowadzono około 3500 kontroli posesji pod względem gospodarki odpadami stałymi i ciekłymi. Szczególną uwagę zaczęto poświęcać zapewnieniu porządku i spokoju publicznego na terenie miasta. Została zwiększona liczba funkcjonariuszy pełniących służby z Policją, wprowadzono zmianę nocną w godzinach od 18 do 2 w nocy, zwiększono liczbę zabezpieczonych imprez religijnych, sportowych, kulturalnych. W tym okresie strażnicy przepracowali około 7500 godzin przy zabezpieczaniu imprez. A także położono szczególny nacisk na problemy związane z nieletnimi: wagary, spożywanie alkoholu, palenie papierosów, zakłócanie porządku i spokoju publicznego. W czasie realizacji tych zadań nawiązano ścisłą współpracę ze wszystkimi szkołami, placówkami szkolno-oświatowymi działającymi na terenie miasta Jasła. Od 2000 roku rozpoczęto także kompleksowe kontrole poszczególnych osiedli na terenie miasta, związane z psami, zasadami trzymania zwięrząt, szczepień ochronnych, obowiązku rejestracji psa, także obowiązku usuwania pozostawionych nieczystości. Lata 2001-2002 to przede wszystkim działania związane z likwidacją spożywania alkoholu w miejscach niedozwolonych oraz kontrole placówek handlowych pod względem przestrzegania przepisów z zakresu ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi, a także likwidacja graffiti, niedozwolonego plakatowania w miejscach publicznych, czy wreszcie działania zmierzające do kontroli legalności przeprowadzonych zbiórek publicznych. W związku z tym, że na terenie naszej gminy istnieje duże zagrożenie powodziowe – miasto leży w dorzeczu trzech rzek – Straż Miejska została uwzględniona w miejscowym planie zarządzania kryzysowego, gdzie przyznano jej znaczące zadania do realizacji w przypadku zagrożenia powodziowego. A efekty tych działań, jakie zostały osiągnięte podczas kilku już akcji powodziowych pokazały, że straż wywiązuje się z tych zadań bardzo dobrze, co niejednokrotnie zostało docenione przez władze samorządowe miasta. Bardzo duże zmiany w charakterystyce pracy oraz działań jakie podejmowała straż w Jaśle nastąpiły na przełomie lat 2002-2003. Wiązało się to przede wszystkim ze zmianą polityki i sposobu postrzegania bezpieczeństwa i porządku publicznego przez burmistrza miasta Jasła Andrzeja Czerneckiego. Władze samorządowe doszły do wniosku, że bez inwestycji w Straż Miejską, bez kadrowego jej wzmocnienia, trudno będzie oczekiwać od tej formacji pełnej realizacji stawianych przed nią zadań. Efektem takiego podejścia było zwiększenie stanu osobowego w latach 2002-2003 z liczby 11 do 21 osób, co wiązało się ze zmianą struktury organizacyjnej oraz zapowiedzią dalszego rozwoju jednostki. W tym okresie też straż zaczęła realizować program mający na celu przybliżenie dzieciom i młodzieży takich tematów jak zasady bezpieczeństwa, odpowiedzialności nieletnich, problematyki uzależnień. Codziennością stały się patrole funkcjonariuszy na terenie wszystkich szkół i reakcja strażników na naruszenia prawa ze strony młodzieży. Przyczyniło się to do znaczącej poprawy bezpieczeństwa i porządku publicznego w obrębie szkół. Program ten jest cały czas rozwijany i modyfikowany w zależności od potrzeb i zagrożeń przedstawianych przez dyrekcję poszczególnych szkół. Zwiększenie stanu osobowego oraz wprowadzenie stałych nocnych służb z Policją w godzinach od 22 do 6 rano spowodowało znaczący wzrost wykrywalności przestępstw, wykroczeń najbardziej dotkliwych dla społeczeństwa. W samym tylko 2004 roku zostało zatrzymanych 24 sprawców przestępstw, a w roku 2005 26. Obecnie, a szczególnie w ostatnich dwóch latach, działania Straży Miejskiej skupiają się głównie na: bezpieczeństwie w ruchu drogowym, monitoringu wizyjnym miasta, kontroli płatnych stref parkingowych, zabezpieczeniu imprez rekreacyjnych, kulturalnych, zawodów sportowych, festynów i uroczystości religijnych, profilaktyce szkolnej, pracy dzielnicowych Straży Miejskiej i współpracy z Komendą Powiatową Policji w Jaśle.